Tim mạch
Thông tin trong phần Hỏi & Đáp chỉ mang tính chất tham khảo. Vui lòng kiểm tra tình trạng bệnh kĩ càng với bác sĩ điều trị trực tiếp để biết thêm chi tiết. Website Kiến thức Tiểu đường không chịu trách nhiệm cho bất cứ trường hợp nào không tìm hiểu kĩ thông tin. Các thông tin tại mục này được đăng tải với mục đích hỗ trợ quá trình điều trị của bệnh nhân. Không dùng để thay thế cho chỉ dẫn của bác sĩ điều trị trực tiếp.Vâng. Tiểu đường cũng là một nguyên nhân dẫn đến xơ vữa động mạch. Bệnh xơ vữa động mạch là bệnh do xáo trộn các chất mỡ trong máu: hoặc quá nhiều hoặc quá ít các chất cholesterol. Bệnh thường biểu hiện qua độ tăng cholesterol, tăng loại cholesterol “xấu” (LDL), tăng loại triglyceride hoặc thiếu loại cholesterol tốt (HDL). Ngoài ra nó còn xảy ra ở những người có mức đường huyết cao và những người cao huyết áp.
Đúng như vậy, xơ vữa động mạch cũng là một trong những biến chứng của bệnh tiểu đường. Ba biến chứng lớn của bệnh tiểu đường là bệnh võng mạc, bệnh thận và bệnh thần kinh. Ba bệnh này là các biến chứng luôn có trong bệnh tiểu đường, nghĩa là các bệnh này thường không xảy ra đối với những người không mắc bệnh tiểu đường, đây là một đặc trưng của bệnh tiểu đường. Việc kiểm soát đường huyết tốt hay xấu có liên quan chặt chẽ đến sự khởi phát và tiến triển của các biến chứng.
Ngược lại, xơ vữa động mạch là một bệnh xảy ra ở những người bị suy giảm khả năng dung nạp glucose (nhóm tiền tiểu đường) và cũng xảy ra ở những người có mức đường huyết bình thường, do đó để ngăn chặn sự tiến triển của xơ vữa động mạch, bệnh nhân cần kiểm soát không chỉ đường huyết mà còn cả lipid huyết thanh và huyết áp,…
https://kienthuctieuduong.vn
Là tình trạng dù đường huyết không tăng cao đến mức để được chẩn đoán là bệnh tiểu đường, nhưng chỉ số đường huyết vẫn cao hơn bình thường. Cũng có trường hợp đường huyết tăng cao sau khi ăn và hoàn toàn bình thường tại thời điểm đói. Với mức đường huyết này, bệnh tiểu đường không được chẩn đoán do các biến chứng đặc trưng của bệnh tiểu đường thường khó có thể xảy ra. Tuy nhiên, ở mức đường huyết này, sự tiến triển của tình trạng xơ vữa động mạch sẽ nhanh hơn.
https://kienthuctieuduong.vn
Đúng vậy. Xơ vữa động mạch là một bệnh trong đó thành mạch máu của động mạch trở nên dày và cứng, độ đàn hồi bị mất và máu trở nên khó lưu thông. Đây là nguyên nhân gây đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim và đột quỵ (nhồi máu não, xuất huyết não).
Trong số các nguyên nhân gây tử vong của người Nhật, đứng thứ nhất là do u ác tính (được gọi là “ung thư”), chiếm khoảng 30% trong tổng số các trường hợp tử vong, tuy nhiên vị trí thứ hai là do bệnh tim, vị trí thứ ba là do bệnh mạch máu não, hai nguyên nhân này chiếm khoảng 30% trong tổng số các trường hợp tử vong. Bệnh tim và bệnh mạch máu não xảy ra phần lớn là do xơ vữa động mạch. Từ điều này, có thể thấy rằng xơ vữa động mạch là nguyên nhân dẫn đến các bệnh lớn ảnh hưởng đến tính mạng.
https://kienthuctieuduong.vn
Mặc dù một số cơ chế tiến triển tình trạng xơ vữa động mạch vẫn chưa được làm rõ, tuy nhiên cholesterol LDL (cholesterol xấu) trong máu được đưa vào các tế bào cấu thành thành mạch máu và huyết áp cao lặp lại khiến thành mạch máu dần trở nên dày hơn và cứng hơn.
Trong trường hợp bệnh tiểu đường, do tình trạng tăng mỡ máu, tăng huyết áp dễ có khả năng xảy ra kèm theo và tiểu cầu hoạt động quá mức do tăng đường huyết nên máu không lưu thông dễ dàng và gây ra chứng xơ vữa động mạch hoặc bệnh nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
https://kienthuctieuduong.vn
Các yếu tố khuyến khích sự khởi phát và tiến triển của bệnh được gọi là “yếu tố nguy cơ” của bệnh, tuy nhiên thực tế có nhiều cholesterol xấu là yếu tố nguy cơ gây ra bệnh xơ vữa động mạch. Bên cạnh đó, những yếu tố dưới đây cũng là yếu tố nguy cơ của bệnh xơ vữa động mạch. Nếu bệnh nhân có nhiều yếu tố nguy cơ, tốc độ tiến triển của xơ vữa động mạch sẽ nhanh hơn.
Các yếu tố nguy cơ của xơ vữa động mạch:
+ Các yếu tố nguy cơ có thể được khắc phục:
Mỡ máu cao, cao huyết áp, bệnh tiểu đường (bao gồm cả rối loạn khả năng dung nạp glucose)
Tăng axit uric máu/ bệnh gút, hút thuốc lá, béo phì (đặc biệt là béo phì loại mỡ nội tạng)
Thói quen ăn uống không lành mạnh, thiếu vận động, stress
Hành vi loại A, uống rượu (nếu uống lượng ít thì không sao)
+ Các yếu tố nguy cơ không thể khắc phục: Tuổi già, đàn ông, phụ nữ sau mãn kinh, tiền sử gia đình mắc bệnh xơ vữa động mạch.
https://kienthuctieuduong.vn
Đây là một trong những cách phân loại thể hiện đặc điểm hành vi/ tính cách của một người, người có hành vi loại A đó là một người hành động mạnh mẽ, có tinh thần cạnh tranh và luôn chạy theo thời gian (không chỉ đến những người thuộc nhóm máu loại A). Những người có mô hình hành vi như vậy được thống kê là có xác suất cao bị đau thắt ngực hoặc nhồi máu cơ tim.
https://kienthuctieuduong.vn
Rất khó để khôi phục các mạch máu cứng và dày thành các mạch máu bình thường như ban đầu. Điều trị xơ vữa động mạch có mục đích là để hạn chế tốc độ tiến triển của xơ vữa động mạch và để ngăn ngừa các bệnh khác nhau do xơ vữa động mạch. Nếu bệnh nhân có thể ngăn ngừa hoặc điều trị các yếu tố nguy cơ xơ vữa động mạch thì có thể giữ xác suất khởi phát các bệnh do xơ vữa động mạch thấp, ngay cả khi tình trạng xơ vữa động mạch không được chữa khỏi.
https://kienthuctieuduong.vn
Các bệnh phát sinh từ tình trạng xơ vữa động mạch:
(1) Đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim, (2) Nhồi máu não và xuất huyết não, (3) Phình động mạch ở ngực và bụng, (4) Đau nhức cách hồi và hoại thư khi lưu lượng máu của tay và chân không tốt, (5) Huyết áp cao.
https://kienthuctieuduong.vn
Đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim là những bệnh xảy ra do máu không được cung cấp đủ cho cơ tim bởi tình trạng xơ vữa động mạch ở “động mạch vành” đang truyền máu đến cơ tim (cơ tim). Trong thuật ngữ y học, các tình trạng này được gọi là bệnh động mạch vành, bệnh tim thiếu máu cục bộ (Thiếu máu cục bộ là những tổn thương phát sinh trong hoạt động của các mô của bộ phận đó do thiếu lượng máu được chuyển đến các tế bào).
Trong bệnh đau thắt ngực, tình trạng thiếu máu cơ tim tạm thời gây ra cơn đau ngực, nhưng nếu tình trạng này được hồi phục, tim sẽ hoạt động bình thường. Tình trạng đau thắt ngực thường giảm xuống trong khoảng mười giây nên nó hiếm khi đe dọa đến tính mạng.
Nhồi máu cơ tim là tình trạng cơ tim bị thiếu máu cục bộ và một số tế bào bị hoại tử, chức năng tim không trở lại bình thường ngay cả khi cơn đau thắt ngực đã giảm xuống, khả năng cung cấp máu không đủ hoặc rối loạn nhịp tim, gây ra gánh nặng cho chính trái tim và các cơ quan khác. Các triệu chứng đau thắt kéo dài lâu hơn so với trường hợp đau thắt ngực, rối loạn nhịp tim nguy hiểm có khả năng xảy ra trong các cơn đau thắt, vì vậy điều trị khẩn cấp là rất cần thiết.
https://kienthuctieuduong.vn
Lượng máu mà cơ tim cần sẽ khác nhau phụ thuộc vào cách tim hoạt động tại thời điểm đó. Khi cơ thể nghỉ ngơi, tim sẽ hoạt động chậm hơn nên không cần quá nhiều máu cho cơ tim. Mặt khác, khi đi lên cầu thang hoặc mang theo hành lý nặng, trái tim sẽ phải làm việc chăm chỉ để gửi đủ máu đến các cơ tay và chân. Khi đó nhu cầu máu cơ tim sẽ tăng lên. Với một động mạch vành khỏe mạnh mà không bị xơ vữa động mạch thì cho dù tim có hoạt động mạnh đến đâu, cơ thể vẫn có thể cung cấp đủ máu đến cơ tim. Tuy nhiên, nếu xơ vữa động mạch xảy ra và đường kính trong của động mạch vành bị thu hẹp, máu sẽ không thể được cung cấp với lượng phù hợp với hoạt động của tim. Tình trạng đau thắt ngực gây ra theo cách này được gọi là “đau thắt ngực ổn định”.
Ngoài ra, các động mạch vành bị tổn thương có thể gây co giật và làm giảm việc cung cấp máu, do đó có thể làm mất ổn định cân bằng cung-cầu. Tình trạng đau thắt ngực xảy ra khi nghỉ ngơi và nhu cầu máu cơ tim không cao được gọi là “đau thắt ngực không ổn định”. Nếu tình trạng đau thắt ngực xảy ra vào ban đêm hoặc sáng sớm, có thể xem xét đến loại đau thắt ngực này. Tình trạng đau thắt ngực không ổn định xảy ra ít nhiều cũng liên quan đến xơ vữa động mạch.
https://kienthuctieuduong.vn
Đau thắt ngực tiến triển dần dần sẽ không dẫn đến nhồi máu cơ tim. Trước đây, các triệu chứng đau thắt ngực bắt đầu xuất hiện khi tình trạng hẹp động mạch vành tiến triển, đường kính trong đạt 50%, người ta nói rằng nếu đường kính trong động mạch vành thu hẹp xuống 90%, tình trạng nhồi máu cơ tim sẽ xảy ra. Tuy nhiên, hiện nay người ta cho rằng không có nhiều trường hợp đau thắt ngực tiến triển dẫn đến nhồi máu cơ tim như vậy. Trên thực tế, có những người chưa bao giờ trải qua cơn đau thắt ngực cũng đột nhiên bị nhồi máu cơ tim.
https://kienthuctieuduong.vn
Các khối như cholesterol được hình thành trong các mạch máu trong quá trình tiến triển xơ vữa động mạch được gọi là mảng bám. Khi màng của mảng bám này đột nhiên bị vỡ do một số nguyên nhân, chất béo và các tế bào viêm hình thành các mảng bám sẽ nằm rải rác trong các mạch máu, tiểu cầu hoạt động để đông máu được tập hợp và các cục máu đông sẽ được tạo ra trong một thời gian rất ngắn. Kết quả là, tình trạng nhồi máu cơ tim sẽ xảy ra khi máu ngừng lưu thông.
https://kienthuctieuduong.vn
Đau thắt ngực là triệu chứng duy nhất xảy ra khi cân bằng cung-cầu máu cơ tim bị sụp đổ. Người bệnh có thể điều trị và ngăn ngừa đau thắt ngực bằng thuốc và ngoài ra còn có phương pháp điều trị mở rộng các động mạch vành bị hẹp bằng phẫu thuật.
Trong trường hợp nhồi máu cơ tim, điều trị tích cực ngay lập tức được đưa ra khi bệnh khởi phát. Ngay cả khi bệnh nhân hồi phục sau khi điều trị, bộ phận đã hoại tử của cơ tim không trở lại như cũ và hoạt động bị mất đi. Trong trường hợp này, thuốc hỗ trợ hoạt động của tim được chỉ định, ngoài ra phẫu thuật để tạo đường vòng qua động mạch vành bị tắc, điều trị phục hồi cũng sẽ được thực hiện, nhưng nếu phần bị nghẽn mạch quá lớn có thể cản trở cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân.
https://kienthuctieuduong.vn/
Khi bệnh tim thiếu máu cục bộ xảy ra, những người mắc bệnh tiểu đường có thể không cảm thấy đau. Do đó, việc đến khám điều trị bị trì hoãn và bệnh thường trở nên nghiêm trọng hơn, vì vậy bệnh nhân tiểu đường nên thường xuyên kiểm tra tim.
Một đặc điểm khác của bệnh tim thiếu máu cục bộ ở người mắc bệnh tiểu đường là rối loạn vi mạch do tăng đường huyết có thể khiến lưu lượng máu trong các mạch máu nhỏ ở đầu động mạch vành bị suy giảm, có nhiều trường hợp gây ra ảnh hưởng làm suy giảm chức năng tim sau nhồi máu cơ tim.
https://kienthuctieuduong.vn
Trong trường hợp bị đau thắt ngực, bệnh nhân nên tiếp nhận điều trị y tế càng sớm càng tốt khi tần suất khởi phát tình trạng này tăng lên. Do nếu để tình trạng đau thắt ngực tiến triển có thể tăng nguy cơ bị nhồi máu cơ tim.
Nếu một người bị nhồi máu cơ tim hoặc bị đau thắt ngực và nitroglycerin (một viên thuốc ngậm dưới lưỡi được sử dụng tại thời điểm phát bệnh) không hiệu quả ngay, cần gọi xe cấp cứu nhanh chóng.
https://kienthuctieuduong.vn
Nhồi máu não là tình trạng mạch máu đưa máu lên não bị tắc nghẽn, lưu thông máu bị cản trở và một phần của các tế bào não ngừng hoạt động. Xuất huyết não là tình trạng các mạch máu đưa máu lên não bị vỡ và gây xuất huyết. Hiện tượng sưng phù sẽ xảy ra ở phần bị xuất huyết và chèn ép lên các tế bào não xung quanh, do đó chức năng của các tế bào não trong phần đó bị suy yếu. Nhồi máu não và xuất huyết não được gọi là bệnh mạch máu não.
https://kienthuctieuduong.vn
Các mạch máu của não bị hẹp do xơ vữa động mạch là cơ sở của việc khởi phát tình trạng nhồi máu não.
Phần mạch máu não có đường kính trong bị thu hẹp có tốc độ lưu thông máu chậm và lưu lượng máu có xu hướng bị đình trệ. Vì lý do đó, cục máu đông được hình thành, lưu lượng máu bị chặn lại và tình trạng này gọi là tắc động mạch não. Trong trường hợp này, các triệu chứng đột quỵ sẽ tiến triển tương đối chậm trong vài giờ.
Thuyên tắc mạch não là tình trạng nhồi máu xảy ra khi huyết khối gây ra bởi xơ vữa động mạch ở mạch máu gần với tim hơn bị bong ra và chảy vào não, nơi dòng máu bị tắc nghẽn. So với tình trạng tắc động mạch não, các triệu chứng của thuyên tắc mạch não tiến triển nhanh chóng hơn, bệnh nhân đột nhiên mất cảm giác ở các khớp và tê liệt chân tay.
https://kienthuctieuduong.vn
Nguyên nhân lớn gây xuất huyết não là do phần phình động mạch xuất hiện trong mạch máu truyền máu đến não bị vỡ ra. Sự khởi phát tình trạng nhồi máu não cũng có thể gây xuất huyết não. Ngoài ra, dù do nguyên nhân nào thì nếu huyết áp càng cao thì càng dễ bị xuất huyết não.
https://kienthuctieuduong.vn
Do các tế bào não bị hoại tử do nhồi máu và xuất huyết sẽ không thể tái tạo được nên chức năng mà những bộ phận này kiểm soát sẽ bị mất đi, vì vậy việc điều trị phục hồi chức năng là rất cần thiết. Nếu không thực hiện điều trị phục hồi chức năng vì cơ thể bị tê liệt và khó di chuyển thì sẽ gây suy giảm các cơ của các bộ phận di chuyển cơ thể hoặc khớp bị cứng và sẽ gây ra nhiều tổn thương khác trên cơ thể. Mặc dù việc điều trị phục hồi thường rất đau đớn nhưng hiệu quả chắc chắn sẽ xuất hiện, vì vậy hãy cố gắng điều trị với hy vọng có thể phục hồi.
Ngoài ra còn các phương pháp điều trị phẫu thuật để ngăn chặn vỡ phần phình mạch máu trong não. Tuy nhiên, cũng có những biến chứng của phẫu thuật, vì vậy hãy tham khảo kỹ ý kiến của bác sĩ.
https://kienthuctieuduong.vn
Là tình trạng một phần thành mạch máu của động mạch bị phình ra. Những người bị xơ vữa động mạch thì có nhiều khả năng bị chứng phình động mạch. Chỗ phình ra có thể vỡ khi tình trạng phình động mạch lớn hơn, trường hợp này có thể đe dọa tính mạng bệnh nhân. Chứng phình động mạch não cũng có thể xuất hiện ở thành mạch máu não.
https://kienthuctieuduong.vn
Phần lớn tình trạng phình động mạch sẽ tiến triển không có triệu chứng. Trường hợp phình động mạch ở mạch máu bụng, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau đớn khi mạch máu bị phình lớn hơn. Ngoài ra, khi xuất hiện tình trạng phình động mạch chủ, màng trong của mạch máu (phía trong cùng của thành mạch máu) có thể bị vỡ và máu có thể chảy qua thành mạch máu, và trong trường hợp này, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau dữ dội tại vị trí đó.
https://kienthuctieuduong.vn
Chứng đau cách hồi là tình trạng khi bắt đầu đi bộ một lúc thì cảm thấy đau chân nên không thể đi tiếp được nhưng nếu nghỉ ngơi một chút thì cơn đau sẽ biến mất. Tuy nhiên, một khi bắt đầu đi lại thì chân lại đau. Sự lặp lại này gọi là chứng đau cách hồi.
Nguyên nhân là do lưu lượng máu của bàn chân bị giảm do tình trạng xơ vữa động mạch. Vì lượng máu cần thiết cho việc đi bộ không được cung cấp đủ cho cơ bắp của chân nên sẽ xuất hiện triệu chứng đau chân. Lý do khiến cơn đau mất đi khi nghỉ ngơi là do nhu cầu máu của cơ chân giảm.
https://kienthuctieuduong.vn
Trong trường hợp đau cách hồi nhẹ, có thể dùng thuốc như thuốc làm giãn mạch máu và theo dõi sự tiến triển của tình trạng này. Ngoài ra, bằng cách tập luyện cơ bắp vừa phải, nếu xuất hiện tình trạng thiếu máu cục bộ, sự phát triển của đường tuần hoàn bàng hệ (một mạch máu mới đi qua khu vực bị tắc) được khuyến khích. Tuy nhiên, nên tham khảo ý kiến bác sĩ và nhận hướng dẫn từ bác sĩ để tập luyện phù hợp.
Nếu rối loạn lưu lượng máu nghiêm trọng, tiến hành phẫu thuật để mở rộng mạch máu bị hẹp hoặc tạo đường vòng qua mạch máu. Gần đây, liệu pháp chữa bệnh bằng gen tái tạo mạch máu mới, được dự kiến là một phương pháp điều trị mới đã được thực hiện tại Nhật Bản.
https://kienthuctieuduong.vn
Nếu lưu lượng máu của ngón chân suy giảm hơn do xơ vữa động mạch ở bàn chân, khi có vết thương ở chân thì rất khó chữa lành, nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn cũng tăng lên, vết thương sẽ tiến triển thành loét và hoại thư. Ngoài ra, có những trường hợp tình trạng hoại thư có thể xảy ra trong một thời gian ngắn nếu có huyết khối trong động mạch bàn chân và rối loạn lưu lượng máu đột ngột xảy ra.
https://kienthuctieuduong.vn
Có nhiều nguyên nhân gây ra huyết áp cao, và trong nhiều trường hợp, người ta không thể xác định được nguyên nhân cụ thể, nhưng xơ vữa động mạch có liên quan sâu sắc đến tình trạng huyết áp cao. Khi xơ vữa động mạch tiến triển trên toàn bộ mạch máu, thành mạch máu trở nên dày và cứng, khi máu chảy, lực cản mạnh hơn, do đó huyết áp tăng. Tăng huyết áp là một trong những yếu tố nguy cơ của bệnh xơ vữa động mạch và huyết áp cao cũng là một trong những bệnh gây ra bởi chứng xơ vữa động mạch.
https://kienthuctieuduong.vn
Để có thể ngăn chặn sự tiến triển của xơ vữa động mạch thì nên giảm các yếu tố nguy cơ của xơ vữa động mạch. Trong các yếu tố nguy cơ của xơ vữa động mạch, có những yếu tố thể cải thiện và một số không thể cải thiện được. Loại bỏ càng nhiều yếu tố nguy cơ có thể cải thiện càng tốt chính là cách điều trị xơ vữa động mạch. Ví dụ, ngay cả những người mắc bệnh tiểu đường cũng có thể kiểm soát sự tiến triển của bệnh xơ vữa động mạch nếu chỉ số đường huyết được kiểm soát tốt.
https://kienthuctieuduong.vn
Đúng như vậy. Hơn nữa, khi số lượng các yếu tố nguy cơ tăng lên, sự khởi phát của bệnh động mạch vành (đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim) trong những tổn thương nghiêm trọng do xơ vữa động mạch cũng sẽ tăng theo cấp số nhân. Khi có ba yếu tố nguy cơ, điều đó có nghĩa là tình trạng đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim xảy ra với tần suất 8 lần thay vì 3 lần khi không có yếu tố nguy cơ, 16 lần nếu có 4 yếu tố nguy cơ, 32 lần nếu có 5 yếu tố nguy cơ.
https://kienthuctieuduong.vn
Bộ tứ của cái chết là cụm từ diễn tả trạng thái trong đó có bốn bệnh béo phì, tiểu đường, tăng lipid máu, tăng huyết áp đồng thời xảy ra. Được biết, bốn bệnh này có xu hướng xảy ra cùng lúc, gây ảnh hưởng xấu lẫn nhau, làm tiến triển xơ vữa động mạch và gây ra bệnh động mạch vành liên quan đến tính mạng. WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) khuyến cáo rằng tình trạng như vậy được gọi là hội chứng chuyển hóa.
https://kienthuctieuduong.vn
Các bệnh liên quan đến lối sống như tiểu đường, tăng lipid máu và tăng huyết áp thường phát triển từ các nguyên nhân phổ biến như béo phì và tính kháng insulin · tăng insulin máu, và một khi các bệnh này khởi phát sẽ đẩy nhanh tốc độ tiến triển của tình trạng xơ vữa động mạch. Tình trạng như vậy gọi là hội chứng chuyển hóa, và hội chứng này còn được biết đến với nhiều tên gọi phổ biến như hội chứng X, bộ tứ của cái chết, hội chứng kháng insulin, hội chứng chất béo nội tạng, hội chứng đa yếu tố nguy cơ.
https://kienthuctieuduong.vn
Đối với việc điều trị xơ vữa động mạch, về cơ bản cần phải loại bỏ càng nhiều yếu tố nguy cơ và trì hoãn sự tiến triển của xơ vữa động mạch. Bởi vì xơ vữa động mạch thường xảy ra do sự tích tụ của các yếu tố nguy cơ như béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp, tăng lipid máu, hút thuốc,…,những yếu tố này cũng là nguyên nhân chính gây ra hội chứng chuyển hóa. Do đó điểm cần lưu ý là bệnh nhân nên xem lại lối sống và loại bỏ béo phì (đặc biệt là béo phì loại mỡ nội tạng).
https://kienthuctieuduong.vn
Đúng như vậy. Hội chứng chuyển hóa thường được so sánh như tảng băng trôi.
Như người ta thường nói “một phần nổi bảy phần chìm”, tảng băng có nhiều khối băng khổng lồ bên dưới bề mặt của ngọn núi băng nổi lên trên mặt biển. Trong trường hợp hội chứng chuyển hóa, người ta thường chỉ chẩn đoán các bệnh như bệnh tiểu đường, lipid máu cao, huyết áp cao khi giá trị kiểm tra vượt quá giá trị tham chiếu của chỉ số đường huyết, lipid huyết thanh, huyết áp, tuy nhiên ẩn sau đó là các nguyên nhân tiềm ẩn khác như rối loạn lối sống, béo phì.
Cải thiện/ loại bỏ tình trạng rối loạn lối sống và béo phì cũng tương tự như phá vỡ các tảng băng chìm bên dưới mặt nước. Nếu diện tích phần băng dưới mặt nước giảm, phần núi băng nổi trên mặt nước cũng giảm dần. Cũng giống như vậy, các giá trị kiểm tra như lượng đường trong máu, lipid huyết thanh và huyết áp sẽ được cải thiện nếu giảm, loại bỏ các yếu tố nguy cơ.
https://kienthuctieuduong.vn
Không phải là không có ý nghĩa, điều quan trọng là phải điều trị từng bệnh trong khi tiếp tục cải thiện thói quen sinh hoạt. Tất cả các phương pháp điều trị bệnh như tiểu đường, tăng lipid máu, tăng huyết áp,…về cơ bản là điều trị dựa trên lối sống (chế độ ăn uống và tập luyện), và việc điều trị dựa trên lối sống chắc chắn sẽ mang lại kết quả tốt trong điều trị tất cả các bệnh trên.
Khi lượng đường trong máu và huyết áp cao, việc bệnh nhân cố gắng hạ thấp giá trị này bằng cách dùng thuốc trị tiểu đường và thuốc điều trị tăng huyết áp mà không thực hiện việc điều trị dựa trên lối sống thì cũng chỉ loại bỏ được phần nổi trên mặt nước của tảng băng. Cho dù bệnh nhân cô gắng cạo bao nhiêu thì vẫn có rất nhiều khối băng bên dưới mặt nước, vì vậy kích thước tảng băng nổi trên mặt nước sẽ không thay đổi.
https://kienthuctieuduong.vn
Hướng dẫn của Hiệp hội Xơ vữa động mạch Nhật Bản có các mục tiêu kiểm soát như trong bảng dưới đây và trong trường hợp bệnh nhân tiểu đường, cholesterol LDL (có hại) là dưới 120 mg/dL, cholesterol HDL (tốt) là 40 mg/dL trở lên, chất béo trung tính (Triglyceride) dưới 150 mg/dL. Ngoài ra, nếu bệnh nhân bị đau thắt ngực hoặc nhồi máu cơ tim, mục tiêu là giảm cholesterol LDL xuống dưới 100 mg/dL (các giá trị mục tiêu cho cholesterol HDL và chất béo trung tính là như nhau).
Tất nhiên, trong điều trị thực tế, bác sĩ sẽ xem xét độ tuổi và tình trạng chung của bệnh nhân để đưa ra mục tiêu kiểm soát phù hợp, nhưng các số liệu trong bảng này đóng vai trò là một hướng dẫn.
| Nhóm bệnh nhân | Giá trị mục tiêu quản lý chất béo | Quản lý các yếu tố nguy cơ mạch vành khác | ||||||
| Bệnh động mạch vành* | Các yếu tố nguy cơ mạch vành lớn khác ngoài LDL-C** | LDL-C | HDL-C | TG | Cao huyết áp | Bệnh tiểu đường | Hút thuốc | |
| A | Không có | 0 | <160 | ≥40 | <150 | Theo hướng dẫn của Hiệp hội Tăng huyết áp | Theo hướng dẫn của Hiệp hội Tiểu đường | Cấm hút thuốc |
| B1 | Không có | 1 | <140 | |||||
| B2 | 2 | |||||||
| B3 | 3 | <120 | ||||||
| B4 | ≥4 | |||||||
| C | Có | <100 | ||||||
TC: tổng cholesterol, LDL-C: cholesterol LDL, HDL-C: cholesterol HDL, TG: triglyceride (chất béo trung tính)
* Bệnh động mạch vành là tình trạng nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực đã được chẩn đoán.
** Các yếu tố nguy cơ mạch vành lớn khác ngoài LDL-C
Độ tuổi (nam trên 45 tuổi, nữ trên 55 tuổi), huyết áp cao, tiểu đường (bao gồm suy giảm dung nạp glucose), cai thuốc lá, tiền sử gia đình mắc bệnh mạch vành, HDL-C máu thấp (dưới 40 mg/dL)
+ Quản lý chất béo sẽ bắt đầu với việc cải thiện lối sống.
+ Nhồi máu não và biến chứng của bệnh xơ vữa động mạch tắc nghẽn được coi là B4.
+ Nếu có bệnh tiểu đường, ngay cả khi không có yếu tố nguy cơ nào khác, đó là B3.
+ Tăng cholesterol máu có tính di truyền sẽ được xem xét riêng.
https://kienthuctieuduong.vn
Giá trị mục tiêu kiểm soát huyết áp khi tăng huyết áp khởi phát đồng thời với bệnh tiểu đường là gì?
Theo hướng dẫn của Hiệp hội Tăng huyết áp Nhật Bản, như trong bảng dưới đây, người bị bệnh tiểu đường được cho là có nguy cơ cao mắc bệnh tim và mạch máu ngay cả khi chỉ bị tăng huyết áp nhẹ, trong trường hợp này, huyết áp tâm thu dưới 130 mmHg, huyết áp tâm trương dưới 80 mmHg là mục tiêu kiểm soát. Tất nhiên, trong điều trị thực tế, mục tiêu điều trị được quyết định bằng cách xem xét các yếu tố khác liên quan.
| Các yếu tố nguy cơ khác ngoài huyết áp | Phân loại huyết áp | |||
| Huyết áp cao bình thường (130~139/ 85~89 mmHg) |
? Mức độ tăng huyết áp (140~159/90~99 mmHg) |
? Mức độ tăng huyết áp (160~179/100~109 mmHg) |
? Mức độ tăng huyết áp (≥180 mmHg / ≥110 mmHg) |
|
| Lớp nguy cơ thứ nhất
(không có yếu tố nguy cơ) |
Không có nguy cơ bổ sung | Nguy cơ thấp | Nguy cơ trung bình | Nguy cơ cao |
| Lớp nguy cơ thứ hai
(có 1 hoặc 2 yếu tố nguy cơ khác ngoài bệnh tiểu đường, hội chứng chuyển hóa) |
Nguy cơ trung bình | Nguy cơ trung bình | Nguy cơ cao | Nguy cơ cao |
| Lớp nguy cơ thứ ba
(Bệnh tiểu đường, CKD, tổn thương nội tạng/ bệnh tim mạch, có ba hoặc nhiều yếu tố nguy cơ) |
Nguy cơ cao | Nguy cơ cao | Nguy cơ cao | Nguy cơ cao |
https://kienthuctieuduong.vn
Những tổn thương mạch máu lớn thường phổ biến ở nam hơn ở nữ. Tuy nhiên, nếu bị tiểu đường, ảnh hưởng ở phụ nữ rõ rệt hơn nam giới và một số thống kê cho thấy bệnh tim do xơ vữa động mạch có nhiều khả năng xảy ra ở phụ nữ bị tiểu đường.
>> Xem thêm câu hỏi: Giá trị mục tiêu kiểm soát huyết áp khi tăng huyết áp khởi phát đồng thời với bệnh tiểu đường là gì?
https://kienthuctieuduong.vn
Vì nội tiết tố nữ có tác dụng ức chế xơ vữa động mạch. Ngoài ra, phụ nữ có nhiều mỡ dưới da hơn nam giới. Tuy nhiên, người ta chỉ ra rằng tình trạng xơ vữa động mạch có khả năng tiến triển khi sự bài tiết nội tiết tố nữ giảm ở phụ nữ độ tuổi khoảng 50, gần đến tuổi mãn kinh.
>> Xem thêm câu hỏi: Sự xuất hiện của tổn thương mạch máu lớn (xơ vữa động mạch) khác nhau như thế nào giữa nam và nữ?
https://kienthuctieuduong.vn
Bởi vì phụ nữ vốn ít bị xơ vữa động mạch và họ có xu hướng điều trị không đầy đủ cho các yếu tố nguy cơ cá nhân như tăng lipid máu và tăng huyết áp, do đó nếu phụ nữ bị tiểu đường, ảnh hưởng đến xơ vữa động mạch sẽ có thể xuất hiện mạnh hơn.
>> Xem thêm câu hỏi: Tại sao phụ nữ ít bị xơ vữa động mạch hơn nam giới?
https://kienthuctieuduong.vn