Những biến chứng thai kỳ khi phụ nữ bị tiểu đường mang thai

Cỡ chữ:
A A
Thai phụ bị tiểu đường thai kỳ phải chú ý và tìm hiểu kỹ những kiến thức cơ bản xung quanh bệnh. Bên cạnh những yếu tố nguy cơ gây ra tiểu đường, bản thân mỗi bà mẹ cần biết về các biến chứng thai kỳ khi phụ nữ bị tiểu đường mang thai có thể xảy ra.

1. Sản phụ phải tích cực phòng ngừa bằng cách tiếp nhận tư vấn về các loại biến chứng

Có ba dạng biến chứng thai kỳ khi phụ nữ bị tiểu đường mang thai đó là biến chứng bệnh tiểu đường, biến chứng sản khoa (chủ yếu là người mẹ), biến chứng ở thai nhi. Tần suất khởi phát các biến chứng này sẽ thay đổi tùy vào mức độ biến chứng tiểu đường trước khi mang thai, khả năng kiểm soát tiểu đường trước, trong và sau khi mang thai.

Lời khuyên của các chuyên gia dành cho thai phụ đó là tích cực phòng ngừa các biến chứng bằng cách nhận tư vấn của bác sĩ, điều trị insulin tăng cường, mang thai có kế hoạch theo tiêu chuẩn phù hợp, kiểm soát một cách chặt chẽ lượng đường huyết bằng các chế độ ăn uống và liệu pháp insulin.

Người ta chỉ ra rằng, thai phụ nếu kiểm soát đường huyết nghiêm ngặt trong thời gian mang thai sẽ giảm thiểu tối đa các biến chứng tuy nhiên điều này không phải đúng trong mọi hoàn cảnh, bởi vẫn có những biến chứng mà thai phụ không tránh khỏi dù đã đẩy mạnh kiểm soát. Phụ nữ mang thai không chỉ có tính kháng insulin tăng mạnh mà còn gặp phải rất nhiều vấn đề gây biến động đường huyết như thiếu hụt dinh dưỡng do ốm nghén, chịu các tác động y tế khi sinh non, bị căng thẳng khi sinh con…

Nếu sự biến động về lượng đường huyết càng lớn, thai phụ sẽ dễ rơi vào trạng thái tăng hoặc hạ đường huyết một cách bất ổn định. Bên cạnh đó, thai phụ cần chú ý đến những biến chứng thai kỳ khi phụ nữ bị tiểu đường mang thai có thể chuyển biến xấu mà không liên quan đến mức độ kiểm soát đường huyết trước khi mang thai.

Những biến chứng thai kỳ dễ xảy ra khi thai phụ bị tiểu đường 1
                                                       Biến chứng ở mẹ và bé khi phụ nữ bị tiểu đường mang thai

2. Biến chứng bệnh tiểu đường

Biến chứng bệnh tiểu đường dễ xảy ra khi phụ nữ bị tiểu đường mang thai bao gồm: bệnh võng mạc tiểu đường, bệnh thận do tiểu đường, nhiễm toan ceton do đái tháo đường, hạ đường huyết (khi dùng insulin)…

Bệnh võng mạc tiểu đường: Thường chuyển biến xấu trong thời kỳ mang thai và ở cữ, đặc biệt là giai đoạn bệnh võng mạc đái tháo đường tiền tăng sinh và bệnh võng mạc đái tháo đường tăng sinh. Phụ nữ bị tiểu đường nên điều trị ổn định bệnh này bằng các phương pháp điều trị nhãn khoa như laser quang đông võng mạc từ trước khi mang thai. Trường hợp nghiêm trọng, có thể chuyển sang điều trị laser quang đông trong thời gian mang thai.  

Bệnh thận do tiểu đường: Cũng có thể xuất hiện trước khi mang thai, tuy nhiên ở giai đoạn sau khi chuyển sang bệnh thận mãn tính, tần suất xuất hiện bệnh thận cao huyết áp và tình trạng nhau thai bong non ở phụ nữ mang thai sẽ tăng cao, dẫn đến trẻ sinh ra không khỏe mạnh và khả năng hồi phục sau sinh không được hoàn chỉnh. Đối với phụ nữ mang thai, bệnh thận này dễ chuyển biến xấu dẫn đến sau khi sinh bị mắc bệnh suy thận và có khả năng phải chạy thận nhân tạo từ sớm. Vì vậy cho dù là ở giai đoạn nào, phụ nữ nên nhận tự vấn của bác sĩ từ trước khi mang thai để có những lời khuyên phù hợp.

Nhiễm toan ceton do đái tháo đường có tỷ lệ khởi phát là 1% ở những phụ nữ mang thai khi đã bị tiểu đường, đây là một biến chứng nguy hiểm bởi có nguy cơ dẫn đến tử vong ở cả mẹ và bé. Khả năng nhiễm toan này có thể xảy ra ở phụ nữ chưa mang thai, và có thể xảy ra ở phụ nữ mang thai có chỉ số đường huyết tương đối thấp so với chưa mang thai. 

Bảng dưới đây là ghi chép những triệu chứng đặc trưng của tình trạng nồng độ ceton trong máu tăng lên gây nhiễm toan máu (DKA). Trong đó có những yếu tố là nguyên nhân của DKA được đưa ra như tiêm insulin không đều đặn, tình trạng mất nước trầm trọng (nôn mửa, tiêu chảy, bệnh viêm nhiễm…), hấp thụ nhiều loại nước ngọt có ga, dùng thuốc Ritodrine, ốm nghén… Biến chứng DKA này cũng có thể khởi phát khi thai phụ bị các bệnh như cảm, viêm dạ dày…, chính vì vậy cần hướng dẫn phụ nữ mang thai thực hiện các biện pháp như tiên vắc-xin và vệ sinh thân thể sạch sẽ để phòng ngừa các bệnh gây ra biến chứng DKA.

Bảng 2: Triệu chứng của nhiễm toan ceton do đái tháo đường, khuyến cáo và giá trị xét nghiệm

Triệu chứng

Khuyến cáo

Giá trị xét nghiệm

Cảm giác mệt mỏi toàn thân

Uống nhiều nước, đa niệu

Mất nước, da khô

Cân nặng giảm

Buồn nôn, nôn mửa

Đau bụng

Triệu chứng giống như tắc ruột

Hơi thở có mùi aceton

Buồn ngủ

Hạ huyết áp

Nhịp tim nhanh

Thở gấp

Nhịp thở kussmaul

Rối loạn ý thức

Hôn mê

Shock

Suy giảm tim thai

Tăng đường huyết (> 250 mg/dL)

Acidosis (arterial pH< 7.3)

Low bicarbonate (< 15 mEq/L)

Anion gap (> 12mEq/L)

Elevated base deficit (base deficit 4 mEq/L)

Ketonemia

Đường trong nước tiểu

3. Biến chứng sản khoa

Biến chứng thai kỳ khi phụ nữ bị tiểu đường mang thai còn bao gồm biến chứng sản khoa. Một số biến chứng tiêu biểu là sảy thai hoặc sinh non, hội chứng tăng huyết áp thai kỳ, chứng đa ối, khó sinh do thai nhi phát triển quá mức… Vì kiểm soát đường huyết và tần suất khởi phát biến chứng tiểu đường có tương quan với nhau nên phụ nữ bị tiểu đường nên hướng đến kiểm soát đường huyết tốt từ trước khi mang thai.

Ngoài ra, hội chứng tăng huyết áp thai kỳ cũng có yếu tố nguy cơ là béo phì, do đó việc thực hiện tốt chế độ tập luyện cho phụ nữ mang thai cũng có hiệu quả giúp phòng ngừa sự khởi phát. Bên cạnh đó, chế độ ăn uống cũng rất quan trọng, ngoài việc chú ý đến đường huyết, thai phụ cần chú ý đến việc biến động tăng giảm cân của bản thân.

Do tần suất xuất hiện các biến chứng sản khoa có thể biến đổi phụ thuộc và thời gian điều trị bệnh tiểu đường và xem xét có xuất hiện biến chứng hay không nên ngoài việc chú trọng kiểm soát tốt đường huyết trong thai kỳ, việc kiểm tra đánh giá tình trạng bệnh trước khi mang thai là rất cần thiết.

4. Các biến chứng thường gặp ở thai nhi

Đường huyết của thai phụ tăng cao ở giai đoạn đầu của thai kỳ sẽ làm tăng tần suất xuất hiện những dị tật ở thai nhi. Cho dù thai phụ thực hiện kiểm soát đường huyết cũng không thể thay đổi tần suất này. Các dị tật thường gặp là thoái hóa cột sống bẩm sinh, tật nứt đốt sống, não phẳng, dị tật tim bẩm sinh, thận không phát triển….

Những biến chứng thai kỳ dễ xảy ra khi thai phụ bị tiểu đường 2
               Giai đoạn đầu của thai kỳ, đường huyết của mẹ tăng cao sẽ làm tăng tần suất xuất hiện những dị tật ở thai nhi

Trong số các hiện tượng này thì thoái hóa cột sống bẩm sinh là đặc trưng nhất nhưng dị tật bẩm sinh có tần suất khởi phát cao nhất. Theo kết quả khảo sát ở Nhật Bản thì các chỉ số tương ứng sẽ là:

  • Nếu HbA1c ở thai phụ giai đoạn đầu là dưới 63% thì tần suất khởi phát các bất thường ở thai nhi sẽ là  5.9%
  • Nếu Hba1c ≥6.4% thì tần suất là 5.4%
  • Nếu HbA1c ≥7.4% thì tần suất là 17.4%

Chính vì vậy, phụ nữ bị tiểu đường được khuyến khích nên kiểm soát đường huyết thường xuyên, từ đó tiến hành điều trị có kế hoạch, cần có thông tin cụ thể và những nguy cơ có thể xuất hiện nếu mang thai mà bị tiểu đường. Đối với những người trong tầm tuổi mang thai, nhưng chưa kết hôn cũng cần được tư vấn các phương pháp phòng ngừa biến chứng và cung cấp những thông tin về kiểm soát sinh sản, chuẩn bị tốt nhất trước khi mang thai.

Dị tật bẩm sinh có thể phục hồi sau khi sinh, do cách sử dụng từ “dị tật” mang tính tiêu cực nên thường bác sĩ sẽ thay bằng từ “bất thường ở thai nhi” để giảm mức độ nghiêm trọng.

Nếu thai phụ kiểm soát tốt đường huyết khi mang thai và khi sinh thì các vấn đề thường gặp ở trẻ như vượt quá cân nặng, tỷ lệ tử vong chu sinh… cũng sẽ được cải thiện tương đối. Phát hiện này đã được chứng minh ở những thai phụ bị rối loạn chuyển hóa glucose nhẹ. Kiểm soát đường huyết nghiêm ngặt khi mang thai rất quan trọng giúp cải thiện những bất thường ở thai nhi.

Tuy nhiên, trong quá trình biến chứng ở thai nhi, tình trạng chết lưu và thai nhi phát triển không toàn diện có liên quan đến những biến chứng sản khoa, chính vì vậy cho dù đã kiểm soát tốt lượng đường huyết vẫn phải theo dõi tình trạng của thai phụ bị rối loạn chuyển hóa glucose ở thời điểm mang thai, sinh con để tránh trường hợp gặp biến chứng. Biến chứng thai kỳ khi phụ nữ bị tiểu đường mang thai sẽ ảnh hưởng đến mẹ và con vì vậy bất kỳ phụ nữ nào bị tiểu đường thai kỳ cần đặc biệt chú ý.

Bạn đang xem bài viết: Những biến chứng thai kỳ khi phụ nữ bị tiểu đường mang thai tại Chuyên mục:Tiểu đường thai kỳ“.

https://kienthuctieuduong.vn/

Chia sẻ
Bài viết liên quan
Người mẹ nên kiểm soát đường huyết sau sinh như thế nào?
Việc kiểm soát đường huyết sau sinh là điểm mấu chốt quyết định người...
Bổ sung protein từ thực vật giúp phòng ngừa bệnh tiểu đường thai kỳ
Một nghiên cứu được công bố tại Hoa Kỳ cho thấy nguy cơ mắc...
Phương pháp kiểm tra sàng lọc bất thường chuyển hóa glucose khi mang thai là gì?
Tất cả phụ nữ mang thai nên được kiểm tra về khả năng dung...
Phương pháp điều trị tiểu đường thai kỳ là chú ý chế độ ăn kiêng
Tiểu đường thai kỳ được phát hiện trong quá trình mang thai, nguyên nhân...
Dấu hiệu của bệnh tiểu đường ở nữ
Theo thống kê trong 11 phụ nữ có 1 người mắc bệnh tiểu đường....
Tiểu đường thai kỳ có nên ăn chuối?
Thai phụ trong tình trạng tiểu đường thai kỳ luôn phải cẩn trọng, kiêm...
Người mẹ nên kiểm soát đường huyết sau sinh như thế nào?
Bổ sung protein từ thực vật giúp phòng ngừa bệnh tiểu đường thai kỳ
Phương pháp kiểm tra sàng lọc bất thường chuyển hóa glucose khi mang thai là gì?
Phương pháp điều trị tiểu đường thai kỳ là chú ý chế độ ăn kiêng
Dấu hiệu của bệnh tiểu đường ở nữ
Tiểu đường thai kỳ có nên ăn chuối?
Xem nhiều nhất
Mới nhất
Bệnh nhân tiểu đường cần “Vitamin D” – Quan trọng cho việc xây dựng xương khỏe mạnh – 98% người Nhật thiếu “Vitamin D”
Hoạt động thể dục như đi bộ vào buổi chiều giúp cải thiện đáng kể lượng đường trong máu – Những người mắc bệnh tiểu đường cần quan tâm đến lối sống hàng ngày
Chất xơ trong thực phẩm giúp giảm nguy cơ tiểu đường và béo phì bằng cách tạo ra axit béo ngắn, tăng cường vi khuẩn có lợi cho đường ruột
9 biện pháp phòng ngừa và cải thiện với “nấm chân” ở người bị tiểu đường – Vượt qua mùa hè nóng ẩm
Yoga giúp cải thiện tiểu đường và huyết áp cao, có tác động tích cực đến tâm lý và thích nghi với thay đổi trong thời đại sau dịch COVID
Người bị tiểu đường có sự lão hóa nhanh của não? Giảm đường huyết giúp giảm nguy cơ mắc chứng suy giảm nhận thức đáng kể – “Bảy lối sống phòng ngừa”
Những lối sống chung của những người thành công trong “giảm cân” – Béo phì tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
WHO thiết lập 5 mục tiêu toàn cầu cho bệnh tiểu đường nhằm Bảo vệ cuộc sống của những người mắc bệnh tiểu đường – Phản ứng chống lại sự gia tăng nhanh chóng của tiểu đường trên toàn thế giới
Chỉ 2 phút đi bộ sau bữa ăn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Ngủ trưa dài làm tăng nguy cơ béo phì, hội chứng chuyển hóa và tiểu đường