‘Sinh khó do kẹt vai’: biến chứng đáng sợ ở thai phụ bị rối loạn chuyển hóa glucose
Danh mục nội dung
1. Cơ chế phát sinh
Sinh khó do kẹt vai là tình trạng đầu của thai nhi đã đi qua được âm đạo nhưng vai vẫn bị kẹt trong khung xương chậu của mẹ. Thai phụ bị tiểu đường dễ gặp tình trạng sinh khó do kẹt vai là do có sự khác biệt trong hình dạng cơ thể của trẻ. Hay nói cách khác, trong trường hợp bệnh tiểu đường, giá trị của chu vi vai rất to so với đầu và đặc biệt ở trẻ có cân nặng từ 4.000g trở lên, chu vi vai lớn đáng kể, gây tình trạng sinh khó do kẹt vai.
2. Tần suất
Tần suất xảy ra tình trạng sinh khó do kẹt vai trong trường hợp thai phụ sinh thường là từ 0.2~2.1%, trường hợp thai phụ bị tiểu đường là 3.2% (50/1.539) có sự khác biệt đáng kể với trường hợp thai phụ không bị tiểu đường là 0.5% (406/ 73.984). Ngoài ra, nguy cơ sinh khó do kẹt vai ở thai phụ bị tiểu đường so với thai phụ không bị tiểu đường tăng 2.6 lần nếu cân nặng của trẻ <4.000g và tăng 3.6 lần nếu cân nặng của trẻ ≥4.000g. Tần suất sinh khó do kẹt vai theo thống kê quy mô lớn ở thai phụ có trẻ nặng ≥3.500 g là 3.55% (6.238/ 175.886), tần suất này sẽ tăng cao khi cân nặng của trẻ tăng và ở thai phụ bị tiểu đường, tần suất này luôn cao. Bên cạnh đó, điều quan trọng là phải nhớ rằng khoảng 40~50% trường hợp sinh khó do kẹt vai là xảy ra ở trẻ em dưới 4.000 g.
| Tình trạng | Tần suất xảy ra tình trạng sinh khó do kẹt vai |
| Thai phụ sinh thường | 0.2~2.1% |
| Thai phụ bị tiểu đường | 3.2% |
| Thai phụ bị tiểu đường + cân nặng của bé <4.000 g | 3.2 x 2.6 = 8.32% |
| Thai phụ bị tiểu đường + cân nặng của bé ≥4.000g | 3.2 x 3.6 =11.52% |
| Cân nặng của trẻ ≥ 3.500 g | 3.55% |
3. Các yếu tố nguy cơ của tình trạng sinh khó do kẹt vai
Các yếu tố nguy cơ trước khi sinh bao gồm:
+ Thai nhi quá lớn
+ Thai phụ bị rối loạn chuyển hóa glucose
+ Thai phụ béo phì
+ Thai phụ tăng cân quá mức
+ Sinh muộn, quá ngày so với ngày dự sinh
+ Mang thai khi cao tuổi
+ Đã từng có tiền sử bị sinh khó do kẹt vai
+ Tiền sử gia đình sinh trẻ quá lớn
+ Khung xương chậu mỏng, khung xương chậu hẹp, khung xương chậu bị biến dạng
Những yếu tố nguy cơ trong khi sinh bao gồm:
+ Chuyển dạ giai đoạn 2 kéo dài
+ Thai phụ sử dụng chất kích thích chuyển dạ
+ Sử dụng các công cụ hỗ trợ khi sinh như kẹp hoặc máy hút để đưa trẻ ra ngoài qua đường âm đạo.
Trong số đó, cần chú ý đặc biệt các vấn đề: trẻ quá lớn có cân nặng 4.000 g trở lên (OR= 16.1; 95% CI 13.2~19.6, P <0.001), chuyển dạ giai đoạn 2 (OR= 2.4, 95%CI 1.5~3.7, P <0.001), tiểu đường (OR= 1.8; 95% CI 1.4~2.3, P <0.001).
4. Biến chứng ở mẹ và bé trong trường hợp sinh khó do kẹt vai
Các biến chứng xảy ra với người mẹ bao gồm:
+ Rách/vỡ tử cung, âm đạo, cổ tử cung, niệu đạo
+ Xuất huyết, băng huyết sau sinh.
+ Rách tầng sinh môn.
+Tổn thương vùng xương chậu.
Các biến chứng xảy ra với em bé bao gồm:
+ Tổn thương dây thần kinh vai, cánh tay, bàn tay.
+ Nứt gãy xương đòn gánh.
+ Gãy và trật khớp xương cánh tay.
+ Thiếu oxy lên não, tổn thương não.
5. Đối phó với tình trạng sinh khó do kẹt vai
Khi phát hiện tình huống trẻ bị kẹt vai, các bác sĩ sẽ tìm cách xử lý và đưa bé ra ngoài nhanh nhất có thể. Điều quan trọng là các bác sĩ phải được đào tạo để có thể thực hiện xử lý kịp thời, hiệu quả.
(1) Trước tiên, bác sĩ cần bình tĩnh gọi giúp đỡ từ đồng nghiệp: bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ gây mê, bác sĩ nhi khoa, y tá, nữ hộ sinh…
(2) Tầng sinh môn
Cân nhắc cần thiết cắt rộng tầng sinh môn hay không (nếu tầng sinh môn rộng thì không cần cắt thêm, nếu chật cần cắt rộng).
(3) Thủ thuật McRobert
Nâng chân sản phụ lên sát ngực và gập gối, đây là thủ thuật dễ làm, an toàn và hiệu quả nhằm tăng đường kính trước sau của khung chậu. Mc Robert đạt hiệu quả trong khoảng 40% các trường hợp sinh khó do kẹt vai.
(4) Đẩy trên xương mu
Mục đích là đẩy vai trước xuống dưới xương mu, sử dụng mu lòng bàn tay và hướng về phía đầu thai nhi so với mặt phẳng ngang 450.
(5) Các thủ thuật trong âm đạo
+ Thủ thuật Rubin: Đưa bàn tay hay hai ngón tay vào sau xương vai trước và đẩy về hướng ngực thai nhi để vai có thể lọt qua đường kính chéo hay có thể làm giảm đường kính lưỡng mỏm vai.
+ Thủ thuật Woods Screw: Đưa tay từ phía bụng của em bé đến gần vai sau của thai nhi và xoay nhẹ bằng cả hai tay.
+ Thủ thuật Reverse Woods Screw: Đưa bàn tay hay hai ngón tay vào phía trước của vai sau và đẩy xoay kiểu nút chai để vai sau thành vai trước.
+ Thủ thuật kéo tay sau: Đưa tay vào nắm lấy khuỷu tay sau của thai nhi rồi nhẹ nhàng kéo qua mặt, ngực ra ngoài
(6) Cân nhắc các thủ thuật khác
+ Xoay tư thế sản phụ quỳ hai tay và 2 đầu gối
+ Thủ thuật Zavanelli: Đẩy đầu thai nhi lên và mổ lấy thai.
+ Cắt xương mu: Dùng dao mổ cắt qua sụn của khớp xương mu.
Sinh khó do kẹt vai được định nghĩa là “tình trạng xảy ra khi đầu của thai nhi đã đi qua được âm đạo nhưng vai vẫn bị kẹt trong khung xương chậu của mẹ” và khi gặp tình trạng này nhất định phải cần một số kỹ thuật sản khoa để hỗ trợ việc sinh. Tình trạng này có thể gây nhiều nguy cơ rủi ro cho mẹ và bé như gãy xương đòn, liệt dây thần kinh cánh tay, rách tầng sinh môn nghiêm trọng…Một số thao tác được thực hiện có thể kể đến như: bác sĩ ấn hai đùi của người mẹ vào bụng, sau đó tác dụng một lực lên phần xương mu của người mẹ, cắt nới rộng tầng sinh môn, và điều chỉnh phần vai của trẻ khi trẻ vẫn còn trong bụng mẹ rồi thao tác đưa bé ra ngoài. Điều quan trọng là thu thập người và thực hiện các thủ tục nội nhãn như rạch tầng sinh môn, vị trí McRoberts, nén xương mu, phương pháp Rubin, phương pháp Vít rừng, Phương pháp trục vít ngược và quy trình bóc tách sau chi trên.
Bạn đang xem bài viết: ‘Sinh khó do kẹt vai’: biến chứng đáng sợ ở thai phụ bị rối loạn chuyển hóa glucose” tại Chuyên mục: “Tiểu đường thai kỳ“.
⇒ Gợi ý – Tìm Hiểu Chi Tiết:
- Những bất thường bẩm sinh nào sẽ xảy ra ở trẻ khi thai phụ bị rối loạn chuyển hóa glucose?
- Ảnh hưởng của bệnh tiểu đường đến tình trạng vô sinh ở phụ nữ và cách điều trị
- Hội đồng Khoa học Nhật Bản chứng minh chế độ ‘Summer time’ làm tăng nguy cơ bệnh tiểu đường
- Nuôi con bằng sữa mẹ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường ở mẹ và bé?
https://kienthuctieuduong.vn/
