8 điều cần chú ý để tránh rối loạn kiểm soát bệnh tiểu đường trong dịp cuối năm và đầu năm mới!

“Bệnh nhân tiểu đường cần chú ý về các vấn đề như mất cân bằng chế độ ăn uống, thiếu vận động, stress,…trong dịp cuối năm và đầu năm mới.”

Vào trong dịp cuối năm và đầu năm mới, mọi người thường tham dự rất nhiều các bữa tiệc như tiệc tất niên, tiệc mừng năm mới, các bữa tiệc khác,…,điều này sẽ gây khó khăn cho bệnh nhân tiểu đường trong việc duy trì lối sống thông thường. Các thành viên trong gia đình, người thân và bạn bè tụ tập nên bệnh nhân có nhiều cơ hội để thư giãn, ăn uống hơn, do đó chế độ ăn uống có thể trở nên mất cân bằng, thiếu vận động, căng thẳng quá mức có thể xảy ra.

“Khi kỳ nghỉ tiếp tục kéo dài, tình trạng ăn quá nhiều và thiếu vận động sẽ chồng chéo lên nhau, nhiều bệnh nhân tiểu đường bị tăng cân và xuất hiện rối loạn kiểm soát đường huyết, do đó cần đặc biệt thận trọng trong việc ăn uống”, Guile Timerman, Trưởng khoa Điều dưỡng, Đại học Texas cho biết.

Guile Timerman đã đưa ra lời khuyên rằng “Thật khó để bệnh nhân có thể duy trì việc ăn uống như bình thường vào những ngày nghỉ dài. Trong trường hợp này, bệnh nhân cần phải có ý thức làm chậm tốc độ ăn và ăn một cách từ tốn để cảm nhận vị ngon của đồ ăn. Điều quan trọng là phải nhai kỹ và cảm nhận hương vị”.

Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (ADA) khuyên bệnh nhân tiểu đường nên thực hiện các biện pháp sau đây để giữ sức khỏe trong mùa nghỉ lễ.

1. Lên kế hoạch những việc cần làm trong kỳ nghỉ cuối năm và năm mới

Lối sống của mỗi người có xu hướng thay đổi trong các ngày lễ cuối năm và năm mới khiến việc duy trì chế độ ăn uống như bình thường trở nên khó khăn. Đây cũng là khoảng thời gian stress dễ tích lũy do mọi người phải sắp xếp công việc cuối năm, tham gia các buổi tiệc tùng như tiệc tất niên và tiệc mừng năm mới, dành thời gian chăm sóc con nhỏ.

Nếu bệnh nhân tự ghi lại dự định về các công việc như làm khi nào, ở đâu và làm gì trong lịch và sổ ghi chép thì sẽ có thể đảm bảo thời gian cho các bữa ăn và tập luyện một cách lành mạnh.

2. Lên kế hoạch về những bữa ăn đơn giản

Khi có nhiều dự định khác nhau trong dịp nghỉ lễ, việc ăn uống của mỗi người có xu hướng đơn điệu và tần suất ăn ngoài và sử dụng thực phẩm đã chế biến sẵn cũng tăng lên.

Biện pháp hiệu quả nhất là bệnh nhân nên điều chỉnh thời gian ăn uống phù hợp với cuộc sống bình thường. Nếu bị muộn so với giờ ăn dự định, hãy bổ sung ăn đồ ăn nhẹ và sau đó điều chỉnh giảm lượng ăn ít hơn vào bữa tiếp theo.

Những bệnh nhân đang điều trị tiểu đường bằng liệu pháp insulin hoặc uống thuốc giảm đường huyết thì cần bổ sung ăn đồ ăn nhẹ trong bữa ăn bình thường để ngăn ngừa hạ đường huyết. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước.

Để có chế độ ăn uống lành mạnh, tốt nhất nên chuẩn bị bữa ăn tại nhà, nhưng nếu khó khăn, hãy mua và để những loại thực phẩm tốt cho sức khỏe trong bếp. Nếu là các loại rau cắt, các sản phẩm từ sữa ít béo, gạo lứt hoặc bánh mì ngũ cốc,…bệnh nhân có thể dễ dàng chế biến.

3. Duy trì tập luyện

Tập luyện và rèn luyện thân thể là phương pháp giải tỏa căng thẳng một cách tự nhiên. Việc tập luyện cũng hỗ trợ việc kiểm soát đường huyết, kiểm soát huyết áp và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Tốt nhất là bệnh nhân nên tập luyện vừa phải trong 30 phút đều đặn 5 ngày trong tuần, nhưng nếu việc duy trì này khó khăn, bệnh nhân có thể tập luyện như đi bộ 10~15 phút hai lần trong một ngày.

Ngoài việc đi bộ, các hoạt động hàng ngày như dọn dẹp, đi bộ cùng gia đình, các hoạt động vui chơi như ném đĩa và bóng đá, chơi với con cháu,…cũng đều là các biện pháp giúp tập luyện.

Để duy trì tập luyện, bệnh nhân tiểu đường nên tiến hành tập luyện cùng với những người khác, khuyến khích bệnh nhân nên đi bộ cùng với gia đình và tập luyện ở những nơi an toàn có thể được sử dụng ngay cả trong mùa đông.

Bệnh nhân cần biết: Vận động thế nào là tốt cho người tiểu đường?

4. Rất khó để đốt cháy calo khi ăn quá nhiều bằng việc tập luyện

Khi số lượng các bữa tiệc tiếp tục tăng lên, việc nắm bắt bản thân nên ăn bao nhiêu trở nên khó khăn. Có rất nhiều món ăn được phục vụ trong bữa tiệc nên phần lớn mọi người thường vô thức ăn quá nhiều.

Nếu bệnh nhân tiếp tục chế độ ăn uống mỗi ngày với các loại thực phẩm nhiều chất béo hơn 500 kcal, lượng calo được hấp thụ quá nhiều sẽ lên đến 3.500 kcal trong một tuần và cân nặng sẽ tăng thêm 1 kg trong hai tuần.

Rất khó để đốt cháy calo khi ăn quá nhiều bằng việc tập luyện. Hạn chế ăn quá nhiều là phương pháp hiệu quả nhất để tránh béo phì.

Khi bệnh nhân tiểu đường có kế hoạch như tiệc tùng, để kiểm soát sự thèm ăn dễ dàng hơn, hãy thử ăn salad rau và bánh mì ngũ cốc nguyên chất và đi ra ngoài, không nên đi dự tiệc trong tình trạng đói.

5. Hãy nghĩ xem bản thân muốn ăn gì

Trong các bữa tiệc đứng theo phong cách tự chọn, hãy suy nghĩ về những gì bản thân thực sự muốn ăn trước khi lấy thức ăn trên đĩa.

Bệnh nhân tiểu đường nên tránh thực phẩm chiên và những thực phẩm nhiều calo và chọn những món ăn chế biến đơn giản từ thịt và cá. Nhiều người thường nghĩ rằng salad rất tốt cho sức khỏe, tuy nhiên hãy cẩn thận vì một số loại salad có hàm lượng calo cao bởi được chế biến với dầu ăn.

Để bộ não truyền cảm giác no bụng đến người ăn thì phải mất hơn 20 phút kể từ khi bắt đầu ăn. Vì vậy nên ăn càng chậm càng tốt trong các bữa tiệc.

Nên chọn đĩa đựng nhỏ nhất có thể khi tham gia các bữa tiệc đứng theo phong cách tự chọn. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu sử dụng đĩa đựng nhỏ thì lượng bữa ăn được hạn chế ít hơn và dễ mang lại cảm giác no bụng hơn.

Mục đích của các bữa tiệc không chỉ là ăn uống mà còn là trò chuyện và trao đổi với mọi người. Nếu quá tập trung vào việc ăn uống thì sẽ khó có thể nói chuyện, giao lưu với mọi người. Nếu mọi người nhận thức được điều này thì có thể tránh ăn quá nhiều hoặc uống quá nhiều.

6. Hấp thụ đủ chất xơ

Nếu bệnh nhân mua và để các loại rau cắt,…giàu chất xơ ở trong bếp thì có thể dễ dàng sử dụng để chế biến và có thể bù đắp cho sự thiếu hụt rau.

Chất xơ ăn kiêng làm chậm thời gian thức ăn di chuyển từ dạ dày đến ruột non và làm chậm quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng. Do chất xơ cũng giúp các loại thực phẩm có chứa carbohydrate được hấp thụ chậm hơn, vì vậy ngay cả khi bệnh nhân có thể trạng lượng tiết ra insulin không thể đáp ứng những thực phẩm hấp thụ vào vẫn có thể ngăn chặn sự gia tăng lượng đường trong máu sau bữa ăn ở một mức độ nào đó.

Nếu bệnh nhân ăn các loại rau giàu chất xơ thì sẽ dễ có cảm giác no và có thể ức chế việc ăn quá nhiều. 100 g rau tươi chứa 2-3 g chất xơ. Khi chế biến bằng cách luộc rau, mọi người có thể ăn nhiều rau hơn.

Ngoài ra chất xơ cũng có nhiều trong khoai tây nghiền, khoai lang, đồ hộp, bánh mì cuộn, nước sốt nam việt quất, bánh bí ngô, món tráng miệng,…

Trong số ba chất dinh dưỡng chính (carbohydrate, protein, chất béo), carbohydrate là chất làm tăng lượng đường trong máu. Để ngăn chặn sự gia tăng chỉ số đường huyết sau bữa ăn, hãy dùng các loại ngũ cốc chưa tinh chế giàu chất xơ như gạo lứt và bột ngũ cốc, hấp thụ carbohydrate đồng thời với protein và chất béo sẽ có hiệu quả làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ carbohydrate.

>>Bài viết hữu ích: Ăn nhiều chất xơ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 và béo phì

7. Tránh để tình trạng stress kéo dài

Tình trạng stress gây ảnh hưởng tiêu cực đến việc kiểm soát lượng đường trong máu và huyết áp. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng stress có thể là do người bệnh không thể duy trì chế độ ăn uống bình thường, uống quá nhiều rượu, thiếu vận động.

Trong các ngày nghỉ lễ vào dịp cuối năm và năm mới, cuộc sống sinh hoạt thường ngày của mỗi người sẽ bị xáo trộn do phát sinh rất nhiều việc bất ngờ. Hãy lập kế hoạch với các khoảng thời gian dư thừa để không bị quá rối, thiếu thời gian khi có nhiều việc xảy ra. Ngay cả khi thực hiện tất cả mọi việc theo kế hoạch thì cũng không nên quá lo lắng mà hãy vui vẻ tận hưởng khoảng thời gian với gia đình và bạn bè. Và đến ngày hôm sau, nếu bệnh nhân có thể quay trở lại nhịp độ sinh hoạt hàng ngày như ăn uống, tập luyện, tự đo đường huyết, bệnh nhân đã có thể tạo ra một kỳ nghỉ một cách có ý nghĩa.

Điều quan trọng là bệnh nhân cần phải ngủ đủ giấc. Khi ngủ không đủ, mọi người sẽ muốn ăn thực phẩm nhiều chất béo/ đường, gây khó khăn cho việc duy trì kiểm soát đường huyết tốt. Mọi người nên dành mỗi ngày 7~8 tiếng cho việc ngủ.

>> Xem ngay bài viết về mối liên hệ giữa bệnh tiểu đường và stress: Tiểu đường và stress

8. Kiểm tra cân nặng mỗi ngày

Dịp cuối năm và năm mới là thời điểm mọi người thường khó kiểm soát cân nặng. Khảo sát của Trường đại học Y tế công cộng Harvard cho thấy rằng trong dịp cuối năm và đầu năm mới, tình trạng “ăn quá nhiều” có nhiều khả năng xảy ra. Nhiều người trong giai đoạn này bị tăng cân trung bình 1,5kg trở lên. Dù một số người không tăng cân, không ăn quá nhiều vào các ngày trong tuần nhưng vẫn ăn quá nhiều vào cuối tuần và thường lặp lại chu kỳ bù trừ trong việc kiểm soát bữa ăn.

Điều quan trọng là mỗi người cần có suy nghĩ mạnh mẽ rằng “ít nhất hãy cố gắng không tăng cân hơn cân nặng hiện tại”. Nếu mỗi người tạo thói quen kiểm tra cân nặng mỗi ngày vào một thời điểm cố định thì sẽ dễ dàng kiểm soát cân nặng của bản thân. Một số người thường để cân trong bếp và kiểm tra cân nặng mỗi ngày đã thành công trong việc giảm cân.

https://kienthuctieuduong.vn/
(Nguồn: Viện nghiên cứu thông tin y tế và sức khoẻ Nhật Bản)